روش انجام تست کومبس Coombs

تست کومبس به عنوان تست آنتی گلوبولین نیز شناخته می شود. از این تست کومبس برای سنجش آنتی بادی هایی که ممکن است به گلبول های قرمز خون بچسبند و باعث مرگ زودرس گلبول های قرمز خون شود ، استفاده می کنند. معرف کومبس، آنتی هیومن گلبولین یا AHG است. این ماده، با تزریق گلوبولین انسانی به حیواناتی تولید می شود که آنتی بادی های پلی کلونال خاصی را برای ایمونوگلوبولین های انسانی و فاکتورهای سیستم کمپلمان انسانی تولید می کنند.

این تست برای شناسایی یکسری آنتی های ناقص که روی RBC هستن استفاده می‌شود و همچنین دو متد دارد:مستقیم و غیرمستقیم

از کومبز مستقیم برای شناسایی آنتی بادی های ناقص متصل به RBC جنین استفاده می شود . تفاوتی که بین کومبز مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد این است که ، مرحله حساس شدن گلبول های قرمز در بدن جنین اتفاق می افتد . عامل اصلی حساس شدن RBC (در ۷۵ % موارد) ناسازگاری گروه های خونی RH میباشد هر چند که گروه های خونی ABO در ۲۵ درصد موارد هم می توانند باعث حساس شدن RBC شوند .

چرا تست کومبس انجام می شود؟

تست کومبس یا تست آنتی گلوبولین یکی از ابزارهای حیاتی در تشخیص و ارزیابی مشکلات خونی و بیماری های مرتبط با سیستم ایمنی بدن است. این تست به طور عمده برای شناسایی آنتی بادی ها و مکمل ها (کامپلمان ها) روی سطح گلبول های قرمز خون استفاده می شود. انجام تست کومبس می تواند دلایل متعددی داشته باشد:
۱. کم خونی های همولیتیک: یکی از اصلی ترین کاربردهای تست کومبس، تشخیص کم خونی همولیتیک است. در این نوع کم خونی، گلبول های قرمز خون به دلیل وجود آنتی بادی ها یا مکمل ها تخریب می شوند. تست کومبس می تواند به پزشکان کمک کند تا این نوع کم خونی را شناسایی و درمان کنند.
۲. ناسازگاری خونی مادر و جنین: در برخی موارد، مادر و جنین ممکن است دارای گروه های خونی ناسازگار باشند. این مسئله می تواند منجر به ایجاد آنتی بادی هایی در بدن مادر شود که به گلبول های قرمز جنین حمله کنند. تست کومبس می تواند این ناسازگاری ها را شناسایی و از مشکلات جدی در دوران بارداری جلوگیری کند.
۳. پیش و پس از انتقال خون: انجام تست کومبس قبل و بعد از انتقال خون به بیمارانی که نیاز به خون دارند، ضروری است. این تست می تواند تشخیص دهد که آیا خون اهدایی با خون گیرنده سازگار است یا خیر و از بروز واکنش های همولیتیک پس از انتقال خون جلوگیری کند.
به طور کلی، تست کومبس نقش حیاتی در تشخیص و مدیریت بیماری های خونی و ایمنی ایفا می کند و به پزشکان کمک می کند تا درمان های مناسب را برای بیماران خود ارائه دهند.

انواع تست کومبس

تست کومبس به دو نوع اصلی تقسیم می شود: تست کومبس مستقیم و تست کومبس غیرمستقیم. هر کدام از این تست ها کاربردها و روش های خاص خود را دارند.

• تست کومبس مستقیم Coombs Indirect

در تست کومبس مستقیم، نمونه خون بیمار مستقیماً مورد بررسی قرار می گیرد. این تست برای شناسایی آنتی بادی ها یا مکمل ها (کامپلمان ها) که به سطح گلبول های قرمز خون متصل شده اند، انجام می شود. تست کومبس مستقیم معمولاً برای تشخیص کم خونی های همولیتیک خودایمنی و بررسی ناسازگاری های خونی بین مادر و جنین استفاده می شود. در این تست، اگر آنتی بادی ها یا مکمل ها به گلبول های قرمز چسبیده باشند، با استفاده از آنتی گلوبولین انسان، واکنش مشاهده می شود.

• تست کومبس غیرمستقیم Coombs Direct

تست کومبس غیر مستقیم برای شناسایی آنتی بادی های آزاد در پلاسمای خون استفاده می شود که به گلبول های قرمز متصل نیستند. این تست معمولاً در موارد انتقال خون و ناسازگاری خونی مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش، گلبول های قرمز خونی که از قبل شناخته شده اند به نمونه پلاسمای بیمار اضافه می شوند. اگر آنتی بادی ها در پلاسما وجود داشته باشند، به این گلبول ها متصل می شوند و پس از اضافه کردن آنتی گلوبولین انسان، واکنش مشاهده می شود.

روش تست کومبس مستقیم

تست کومبس مستقیم برای تشخیص آنتی بادی هایی که به سطح گلبول های قرمز چسبیده اند استفاده می شود. بسیاری از بیماری ها و داروها می توانند باعث این امر شوند. این آنتی بادی ها گاهی گلبول های قرمز را از بین می برند و باعث کم خونی می شوند.
آزمایش کومبس معمولا روی نمونه خون نوزاد تازه متولد شده ای انجام می شود که در هنگام تولد به زردی مبتلا است. دو فرم متداول شناخته شده در این نوع همولیز که با واسطه آنتی بادی در بدن نوزادان صورت می گیرد عبارتند از، ناسازگاری Rh و ناسازگاری ABO.

1. یک سوسپانسیون سلولی ۵٪ در محلول نمکی سالین ایزوتونیک از گلبول های قرمز خونی تهیه کنید.
2. با پیپت تمیز یک قطره از سوسپانسیون سلولی آماده شده را به یک لوله کوچک اضافه کنید.
3. در صورتی که پیپت‌های مناسبی برای انجام این آزمایش ندارید، میتوانید از مجموعه نیاز طب سلامت پیپت پاستور 3CC را برای انجام این تست تهیه کنید.
4. سلول ها را سه بار با نرمال سالین شست و شو دهید تا تمام آثار سرمی از بین برود.
5. پس از آخرین شستشو کاملاً سالین آب گیری شود.
6. دو قطره سرم AHG اضافه کنید.
7. خوب مخلوط کرده و به مدت یک دقیقه در دور rpm1500 سانتریفیوژ کنید.
8. سپس سلول ها را از نظر آگلوتیناسیون، به صورت ماکروسکوپی و میکروسکوپی بررسی کنید.

روش انجام آزمایش کومبس غیر مستقیم

روش انجام آزمایش کومبس غیر مستقیم (Indirect Coombs Test) به منظور شناسایی آنتی بادی های آزاد در پلاسمای خون که به گلبول های قرمز متصل نیستند، انجام می شود. این آزمایش به ویژه در موارد مربوط به انتقال خون و ناسازگاری های خونی کاربرد دارد. مراحل انجام این آزمایش به شرح زیر است:

1. جمع آوری نمونه خون: ابتدا نمونه خون از بیمار گرفته می شود و پلاسمای خون از آن جدا می شود.
2. اضافه کردن گلبول های قرمز خونی: گلبول های قرمز خونی که از قبل شناخته شده اند و به عنوان گلبول های آزمایشی استفاده می شوند، به نمونه پلاسمای بیمار اضافه می شوند. این گلبول ها معمولاً به گونه ای انتخاب می شوند که دارای آنتی ژن های مشخصی باشند.
3.  انکوباسیون: ترکیب پلاسمای بیمار و گلبول های قرمز آزمایشی برای مدت زمان مشخصی (معمولاً ۱۵ تا ۶۰ دقیقه) در دمای اتاق انکوباسیون می شود تا آنتی بادی های موجود در پلاسما با آنتی ژن های روی گلبول های قرمز آزمایشی واکنش دهند.
4. شستشوی گلبول های قرمز: پس از انکوباسیون، گلبول های قرمز با استفاده از محلول نمکی شسته می شوند تا آنتی بادی های غیر متصل و اضافی از محیط شسته شوند.
5. اضافه کردن آنتی گلوبولین انسان: پس از شستشو، آنتی گلوبولین انسان به نمونه اضافه می شود. اگر آنتی بادی ها به گلبول های قرمز متصل شده باشند، آنتی گلوبولین باعث آگلوتیناسیون (تجمع و چسبندگی) گلبول ها می شود.
6.  مشاهده واکنش: در صورت مشاهده آگلوتیناسیون، نتیجه آزمایش مثبت است که نشان دهنده وجود آنتی بادی های آزاد در پلاسمای بیمار است.

این روش به پزشکان کمک می کند تا وجود آنتی بادی های غیر متصل را شناسایی و از تطابق مناسب خون در انتقال خون اطمینان حاصل کنند.

ناسازگاری RH

اگر خون جنینRh+ و خون مادر Rh- باشد آنتی بادی های تولید شده از کلاس Igg در بدن مادر از جفت عبور کرده و باعث حساس شدن RBC های جنین می شود .

ناسازگاری ABO

این ناسازگاری زمانی باعث حساس شدن RBC می شود که گروه خونی مادر O و گروه خونی جنین  A یا B باشد در این صورت انتی بادی Igg3 انتی AB موجود در سرم مادر به جنین منتقل شده و باعث حساس شدن RBC جنین میشود .

موارد عدم پذیرش نمونه

• همولیز واضح
• ارسال نمونه در لوله درب قرمز به غیر از نمونه بند ناف نوزادان جهت بررسی HDN
• برچسب زدن اشتباه ویال نمونه

تفسیر نتیجه تست کومبس

نتایج تست کومبس می تواند به صورت مثبت یا منفی باشد و هر کدام از این نتایج نشان دهنده وضعیت خاصی در بدن بیمار هستند.

نتیجه مثبت:

آگلوتیناسیون سلول های خونی در طی یک آزمایش مستقیم کومبس به این معنی است که روی گلبول های قرمز خونی آنتی بادی دارد و ممکن است منجر به از بین رفتن گلبول های قرمز خون توسط سیستم ایمنی بدن (همولیز) شود.

یک نتیجه مثبت در تست کومبس نشان می دهد که آنتی بادی ها یا مکمل ها به گلبول های قرمز خون متصل شده اند. این نتیجه می تواند نشانه ای از وجود بیماری های مرتبط با سیستم ایمنی باشد، مانند:
● کم خونی همولیتیک خودایمنی: در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه گلبول های قرمز خون را به عنوان عوامل خارجی تشخیص داده و به آن ها حمله می کند.
● ناسازگاری خونی بین مادر و جنین: در بارداری، ممکن است سیستم ایمنی مادر آنتی بادی هایی تولید کند که به گلبول های قرمز جنین حمله کنند.
● واکنش های همولیتیک پس از انتقال خون: در برخی موارد، بدن بیمار به خون اهدایی واکنش نشان داده و گلبول های قرمز را تخریب می کند.

نتیجه منفی:

هیچ کلامپ سلولی و هیچ آگلوتیناسیونی در نمونه مشاهده نمی شود. این یعنی هیچ نوع آنتی بادی علیه گلبول های قرمز در سرم فرد وجود ندارد.

یک نتیجه منفی در تست کومبس نشان دهنده عدم وجود آنتی بادی ها یا مکمل ها بر روی گلبول های قرمز خون است. این نتیجه معمولاً نشان دهنده سلامت سیستم ایمنی و عدم وجود مشکلات خونی است. نتایج منفی نشان می دهد که گلبول های قرمز بیمار تحت حمله آنتی بادی های خودایمنی قرار نگرفته اند و مشکلی در تطابق خون در انتقال خون یا بارداری وجود ندارد.

شرایط نگهداری: 

نمونه در دمای اتاق و یخچال تا ۴۸ ساعت پایدار است. نگهداری نمونه در فریزر مناسب نیست.

امیدواریم این مقاله به شما برای شناخت انجام این تست کمک کرده باشید.

خیلی ممنونیم که تا آخر این مقاله با ما همراه بودید. خیلی خوشحال میشویم نظرات خود را در زیر همین پست برای ما ارسال کنید.

ما در پیج اینستاگرام مجموعه نیاز طب سلامت، تست‌های مختلف و تجهیزات مختلف را مورد بررسی قرار میدهیم و میتوانید با دنبال کردن این پیج اطلاعات خوبی در این زمینه‌ها کسب کنید.

برای خرید کیت بروسلا کومبس رایت ژل کلیک کنید.

نتیجه گیری

تست کومبس یکی از ابزارهای کلیدی در تشخیص و ارزیابی مشکلات خونی و بیماری های مرتبط با سیستم ایمنی بدن است. این تست در دو نوع اصلی، تست کومبس مستقیم و تست کومبس غیر مستقیم، انجام می شود که هر یک کاربردها و روش های خاص خود را دارند. تست کومبس مستقیم برای شناسایی آنتی بادی ها یا مکمل هایی که به سطح گلبول های قرمز خون متصل شده اند، به کار می رود و معمولاً در تشخیص کم خونی های همولیتیک خودایمنی و ناسازگاری های خونی بین مادر و جنین استفاده می شود. از سوی دیگر، تست کومبس غیر مستقیم برای شناسایی آنتی بادی های آزاد در پلاسمای خون که به گلبول های قرمز متصل نیستند، انجام می شود و معمولاً در موارد مربوط به انتقال خون و ناسازگاری های خونی کاربرد دارد.
نتایج تست کومبس می تواند به صورت مثبت یا منفی باشد. نتایج مثبت نشان دهنده وجود آنتی بادی ها یا مکمل ها بر روی گلبول های قرمز است که ممکن است نشان دهنده مشکلاتی نظیر کم خونی همولیتیک، ناسازگاری خونی بین مادر و جنین، و واکنش های همولیتیک پس از انتقال خون باشد. نتایج منفی نشان دهنده عدم وجود این آنتی بادی ها یا مکمل ها و معمولاً نشانه ای از سلامت سیستم ایمنی و عدم وجود مشکلات خونی است.
به طور کلی، تست کومبس ابزار بسیار مفیدی برای پزشکان است که به آن ها کمک می کند تا تشخیص دقیق تری از وضعیت بیماران داشته باشند و درمان های مناسبی را ارائه دهند. این تست ها نقش حیاتی در بهبود و حفظ سلامت بیماران ایفا می کنند و به بهبود کیفیت زندگی آن ها کمک می کنند.